Stilska vježba

Erazmo, Ciceronianus (1528):

Hanc sententiam:
"Issus Christus, uerbum et filius aeterni patris, ⟨saluator, Dominus⟩,
iuxta prophetias uenit in mundum
ac factus homo sponte se in mortem tradidit
ac redemit ecclesiam suam
offensique patris iram auertit a nobis
eique nos reconciliauit,
ut per gratiam fidei iustificati et a ⟨satanae⟩ tyrannide liberati inseramur ecclesiae
et in ecclesiae communione perseuerantes
post hanc uitam consequamur regnum caelorum"
sic efferet Ciceronianus:
"Optimi Maximique Iouis interpres ac filius, seruator, rex,
iuxta uatum responsa ex Olympo deuolauit in terras
et hominis assumpta figura sese pro salute rei publicae sponte deuouit diis manibus
atque ita contionem (siue ciuitatem siue rem publicam) suam asseruit in libertatem
ac Iouis O- M- uibratum in nostra capita fulmen restinxit
nosque cum illo redegit in gratiam,
ut persuasionis munificentia ad innocentiam reparati et a sycophantae dominatu manumissi cooptemur in ciuitatem
et in rei publicae societate perseuerantes,
cum fata nos euocarint ex hac uita, in deorum immortalium consortio rerum summa potiamur".

Valja primijetiti da izmjene nisu samo leksičke, nego i sintaktičke, a zahvaćaju i red riječi; npr. factus homo > hominis assumpta figura. Erazmo jest karikirao, ali istovremeno pokazuje nešto što je svatko od humanista bio kadar (s mjerom) napraviti.